تهران- خبرگزاری ایسکانیوز: بعد از یک روز کاری ، خسته و کوفته از محل کارش بیرون آمد تا سوار بر تاکسی به طرف منزل برود ، همین که وارد پیاده رو شد یکمرتبه تعادل خودش را از دست داد و نزدیک بود نقش بر زمین شود که خودش را کنترل کرد ، غرولندکنان با نگاهی به پشت سر خود چاله ای را دید که معلوم نبود قبل از او پای چند نفر در آن افتاده و به این بلای مشابه گرفتار شده اند.
مشکلات و معضلات شهری موضوعی است که روزانه در همه رسانه ها به آن پرداخته می شود و مسوولان هم در حد توان به رفع آنها همت می کنند و گاهی بعضی مشکلات در برخی نقاط شهر به دلایلی فراموش می شوند.!؟
پیاده روها در کشور ما با هزاران چاله چوله و استاندارد نبودن یکی از ده ها مشکلات و معضلات شهری است که توجه به رفت و آمد شهروندان پیاده در تودرتوی رسیدگی و درگیری مدیران شهری برای از بین بردن مشکل ترافیک، آلودگی ، حمل و نقل عمومی و ... به کلی فراموش شده یا به یک موضوع غیر ضروری تبدیل و از آن غفلت شده، موضوعی که در بیشتر جوامع جزء اصلی شبکه معابر شهری و محلی برای استراحت ، تفرج و پیاده روی شهروندان محسوب می شود اما متاسفانه در کشور ما مکان های فراموش شده شهرها هستند زیرا آنچنان که باید در رابطه با احداث پیاده روها و بهسازی آنها نه تنها اقدامات جدی صورت نگرفته بلکه در بسیاری مواقع به دلیل حجم ترافیک به حریم پیاده روها نیز تجاوز شده است.
از آنجایی که پیاده‌روهای هر شهری جزء فضاهای عمومی آن به شمار می رود و قدم زن در آنها از حقوق حقه شهروندان و به نوعی جزئی از خاطرات هر فرد است اما این مهم در کشور ما بویژه در تهران که می توان آن را شهری بدون پیاده رو نامید ، پیاده‌روهایش نه تنها خاطراتی را زنده نمی‌کند، بلکه کلافگی و آرامش‌زدایی از ذهن و در بعضی موارد پیچیدگی پاها را به ارمغان می‌آورد و این شاید در میان همه کلان‌شهرهای جهان از حیث غیر استاندارد بودن فضاهای عمومی، یک استثنا باشد.
دکتر حسین ایمانی، جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه در این خصوص معتقد است: افراد جامعه در مقابل حل شدن هویت فردی خود در هویت جمعی و تبدیل شدن به کمیت واکنش نشان می‌دهند که فضای پیاده‌رو و مراکز خرید می‌تواند این نیاز را پاسخ دهد.
وی ادامه می دهد: این نوعی معامله خاموش متقابل بین آدم‌هاست که ضمن قدم زدن دیگران را درک می‌کنیم و سعی می‌کنیم خود را نیز نشان بدهیم و اثر این نگاه در لحظه‌ای بودن آن است.
ساماندهی و مناسب سازی اماکن شهری بخصوص پیاده روها همیشه مورد توجه مسوولان شهری بوده اما مسوولان برخی مناطق به هر دلیلی از این مهم غفلت می کنند چرا که آنها می توانند با فقط یک ساعت قدم زدن در پیاده روهای مناطق متبوع خود به این موضوع پی ببرند و با مشکلات فراوان شهروندان آشنا شوند و به رفع آنها همت گمارند.
این در حالی است که وقتی حق حقیقی تمام شهروندان برخورداری از پیاده روهای ایمن و استاندارد است ، بیشتر اماکن بازسازی شده در راستای ایجاد رغبت و ارتقای سطح فرهنگ پیاده روی شهروندان استاندارد نبوده و انتقاداتی را در پی دارد.
هر شهروندی که دچار روزمرگی می شود ، بر اساس اصل زمان که از اصول بنیادین جامعه شناسی شهر است، برای آرامش یافتن جهت طی شدن این روزمرگی، فضاهای عمومی شهرها، از جمله پارک‌ها، بوستان‌‌ها و پیاده‌روها را اصلی ترین مأمن و پناهگاه خود می داند.
دکتر معصومه ابتکار می گوید: در گذشته اداره کل پیاده رو در شهر تهران وجود داشته که لزوم احیای دوباره آن با توجه به کاستی در پرداختن به ورزش پیاده روی ضروری است.
رئیس سازمان محیط زیست دولت خاتمی و عضو فعلی شورای شهر تهران ادامه می دهد : حق مسلم شهروندان است که از پیاده روهای ایمن و استاندارد برخوردار شده و بر زندگی ماشینی فایق آید.
وقتی شخصی به اتفاق خانواده می خواهد در پیادرویی آرام آرام قدم زده و خستگی را از تن به درآورد با تردد موتوسیکلت ها و حتی در برخی نقاط با تردد وسیله نقلیه مواجه می شود، چرا که در بیشتر نقاط شهر ، پیاده‌روها در تصرف موتورسواران بوده و گاهی مغازه داران نیز تمامی پیاده رو جلو مغازه را به خود اختصاص داده اند که لاجرم شهروندان حاشیه خیابان‌ها - که تا حدی تبدیل به پیاده‌رو شده و با خطر جانی همراه است - را برای تردد انتخاب می کنند ، این در حالی است که در همه دنیا از عرض خیابان‌ها کم می‌‌کنند تا پیاده‌روها عریض‌تر شود، اما در کشور ما بویژه در تهران کاملاً این اقدام برعکس است .؟!
با شکل گرفتن شهرهای جدید در ایران از دوران پهلوی ، نرخ جمعیت شهرنشین ایران ارتقا یافت، حال باید دید که به موازات رشد جمعیت شهرنشین تاکنون ، شهرهای ما از لحاظ عمرانی و فضاهای شهری نیز رشد کرده اند یا نه؟!
در این زمینه باید گفت که در شهرسازی ما اولویت با سواره است و در توجه به ایجاد محیط های کالبدی مناسب ، انسانی و امن برای تردد عابر پیاده در شهر دچار عارضه توسعه نیافتگی هستیم.
شرایط روانی و فیزیکی نامطلوب موجود در معابر پیاده کشور ما حتی در مهمترین بخش‌های پایتخت شاهد کوچکی بر این مدعاست که حتی در مقایسه با کشورهای حاشیه خلیج فارس بیشتر ظاهر می شود.
دکتر حسین ایمانی، جامعه‌شناس با تحلیل نقش پیاده رو به لحاظ شهرسازی و تاثیرات اجتماعی آن، معتقد است: به لحاظ شهرسازی برنامه های شهرهای مدرن مبتنی بر اولویت خودرو و جدایی محل زندگی از محل کار است در حالی که با از بین رفتن پویایی زندگی و روابط گرم گذشته بین افراد جامعه این نوع شهرسازی کیفیت زندگی را کم کرده وحاشیه نشینی و یا جدایی افراد از مراکز تجمع آدم ها باعث کم شدن تعاملات اجتماعی شده است که پیاده روی در پیاده رو باعث ایجاد بسیاری از تعاملات مثبت بین شهرنشینان می شود.
وی نظام شهرسازی ایران را تعریف شده بر مبنای اتومبیل عنوان می کند و می گوید: این نوع شهرسازی باعث ایجاد فاصله اجتماعی و تبدیل شدن افراد جامعه به آدم های مکانیکی می شود که افزایش افسردگی و خودکشی را در پی دارد و لازم است که مسوولان شهر در این نوع شهرسازی تجدیدنظر جدی کنند.
نکته مهم و قابل تامل آن است که در بسیاری از موارد پیاده روهایی که بتازگی مرمت و بازسازی شده هنوز چندروزی از تازگی آن نگذشته که توسط سازمانها و ارگانهایی مانند مخابرات و آب و فاضلاب کنده کاری و حفاری طولی و عرضی در پیاده رو ها صورت می گیرد و اصلاح آن تا چندین روز و ماه بلا تکلیف می ماند چنانکه خود پیاده روها هم از این کنده کاری ها و چاله چوله ها خسته اند.
سد معبر های مختلف به وسیله دستفروشها و فعالیت واحد های کسبی که پیاده رو را قسمتی از مغازه خود می دانند ، وجود نخاله های ساختمانی بنا های در حال ساخت و ساز ، خودرو ها و موتوسیکلت های پارک شده درمسیر رفت و آمد شهروندان وعلاوه بر این متفاوت بودن پوشش کف پیاده روها که به گونه ای باعث زشتی چهره شهر شده و .... تنها به عنوان بخشی از مشکلاتی است که تشویش ، ترس و اضطراب عابران پیاده در زمان عبور از پیاده روها را به دنبال دارد و چهره ای زشت و خراب از خود برجای گذاشته است .
شایسته است مدیران شهری توان خود را با اقداماتی مبتنی بر یک نگرش جامعه‌شناختی ، کسب تجربه از شهرهای دیگر کشورها و کار کارشناسی در ترمیم و مناسب سازی وضعیت پیاده‌روها با سنگفرش‌ها و موزاییک‌های استاندارد، برچیدن موانع ایجاد شده از سوی مکان‌های تجاری و مغازه دارها در پیاده‌رو، تأمل و توجه جدی و دقیق به توسعه کمی و کیفی پیاده‌روها در شهرها بخصوص تهران به کار گیرند تا جوی آرام به لحاظ روحی ، روانی و فیزیکی مطلوب در پیاده رو- که از حقوق حقه شهروندان هست - را برای آنها فراهم آورند.
احسان عربی مفرد
کپی شده از ایسکانیوز